KWR op EUROTOX 2025

EUROTOX 2025 bracht een diverse gemeenschap van wetenschappers en professionals bij elkaar, waaronder experts van het RIVM en andere toonaangevende internationale organisaties. De formele sessies en de informele netwerkmomenten creëerden een dynamische ruimte voor sectoroverschrijdende dialoog. Dat leverde nieuwe inzichten op die als leidraad kunnen dienen voor toekomstig onderzoek naar en beheer van de waterkwaliteit. Sanah nam actief deel aan discussies en deed kennis op over nieuwe toxicologische methoden en hun praktische toepassingen. Ze presenteerde ook haar poster “Mixture toxicity assessment: Advancing approaches for drinking water quality”, (Beoordeling van de toxiciteit van mengsels: geavanceerde benaderingen voor de drinkwaterkwaliteit), waarin ze het nieuwste werk van KWR op het gebied van de evaluatie van complexe chemische mengsels presenteerde.

De deelname van KWR toont onze toewijding aan het overbruggen van wetenschap en praktijk, waarbij we ervoor zorgen dat ons onderzoek het wetenschappelijk inzicht vergroot en tastbare voordelen oplevert voor veilig en duurzaam drinkwater. Het versterkt ook onze actieve banden met toxicologiespecialisten bij verschillende organisaties, waaronder voedsel- en volksgezondheidsinstanties, waardoor onze rol in het bredere volksgezondheidsnetwerk wordt versterkt.

Image 1. Sanah M Shaikh bij EUROTOX 2025 – Athene, Griekenland

Waarom chemische mengsels belangrijk zijn

Mensen worden voortdurend blootgesteld aan diverse chemische stoffen in lage concentraties. Deze stoffen zijn afkomstig uit meerdere bronnen, zoals het milieu, consumentenproducten, industriële emissies en geneesmiddelen. Veel van deze blootstellingen vinden onbedoeld plaats en sommige kunnen redelijkerwijs niet worden vermeden vanwege hun alomtegenwoordigheid in het milieu, waaronder drinkwaterbronnen. In het echte leven komen chemische stoffen zelden afzonderlijk voor. Ze komen vaak samen voor in verschillende combinaties, concentraties en gedurende verschillende tijdsperioden, waardoor de blootstelling veel complexer is dan wordt aangenomen bij de beoordelingen van afzonderlijke stoffen. Afhankelijk van hun concentraties kunnen deze stoffen in het milieu of binnen biologische systemen op elkaar inwerken, waardoor soms gecombineerde effecten ontstaan die verschillen van die van de afzonderlijke chemische stoffen. Dit fenomeen noemen we mengseltoxiciteit. Deze interacties kunnen additief zijn, waarbij de effecten zich opstapelen, synergetisch, waarbij de effecten elkaar versterken, of antagonistisch, waarbij de ene chemische stof het effect van de andere vermindert. Inzicht in deze interacties is essentieel, omdat ze zowel de menselijke gezondheid als de veiligheid van ecosystemen kunnen beïnvloeden op manieren die niet afdoende duidelijk worden wanneer chemische stoffen afzonderlijk worden beoordeeld.

Regelgeving kent grote uitdagingen bij de beoordeling van de toxiciteit van mengsels

In de EU is de bezorgdheid van het publiek over blootstelling aan chemische stoffen groot, maar de huidige regelgevingskaders zijn voornamelijk gericht op afzonderlijke stoffen. Bewust ingezette mengsels, zoals ontsmettingsmiddelen die tijdens de waterbehandeling worden toegevoegd, kunnen worden beoordeeld op basis van hun bekende toxiciteit, maar mengsels die spontaan ontstaan in landbouw, industrie of stedelijk afvalwater blijven moeilijk te beoordelen. Er is immers een enorm aantal mogelijke chemische combinaties, en de gegevens over de gevaren zijn beperkt en de blootstellingspatronen van mensen zijn heel variabel. Dat maakt het onpraktisch om alle mengsels experimenteel te testen. Als gevolg daarvan worden de cumulatieve risico’s van dagelijkse blootstelling aan chemische stoffen vaak onderschat. Om deze uitdagingen aan te pakken, werkt het Chemical Water Quality and Health Team van KWR momenteel aan een raamwerk dat moet leiden tot een beter begrip en een betere beoordeling van de risico’s van lage concentraties chemische mengsels in drinkwater en de bronnen voor drinkwater. Deze aanpak combineert chemische analyse met (gerichte) bioassays om complexe en variabele mengsels te evalueren, waaronder opkomende verontreinigingen zoals PFAS. Door ‘relevante mengsels’ te identificeren en hun gecombineerde effecten mee te nemen in risicobeoordelingen, wil KWR de veiligheid van drinkwater versterken, de ontwikkeling van regelgeving ondersteunen en de bescherming van de volksgezondheid waarborgen in een snel veranderend chemisch landschap