Waterwijs/WiCE 2024-2029: actueel en urgent

Drinkwaterbedrijven in Nederland en België hebben een unieke samenwerking in het Waterwijs/WiCE en dat al gedurende een aantal decennia. In 2023 vierden de waterbedrijven dat het collectieve onderzoeksprogramma voor de drinkwatersector al veertig jaar bestaat. De grote maatschappelijke opgave in een snel veranderende en steeds complexer wordende wereld, vraagt antwoorden op gezamenlijke uitdagingen voor de drinkwatersector; het Waterwijs/WiCE programma levert de benodigde kennis hiervoor. Solide, betrouwbare en hoogwaardige wetenschappelijke kennis, innovatie en technologie. Het Waterwijs/WiCE-onderzoek komt ook ten goede aan de wetenschappelijke en professionele gemeenschappen in de watersector en aan de maatschappij in het algemeen.  

Acht thema’s en WiCE 

Het Thematisch Onderzoeksprogramma omvat acht thema’s. Daarnaast is er het programma WiCE, dat werkt aan de transitie naar een duurzame, circulaire economie, met een focus op water.

Vier thema’s focussen op het primaire proces van de drinkwaterbedrijven:
1.Bronnen, watersysteem en natuur
2. Zuivering
3. Distributie
4. Klant

Drie thema’s ondersteunen het primaire proces:
5. Hydroinformatica
6. Biologische veiligheid
7.Chemische veiligheid

Het laatste thema richt zich op de (externe) samenwerking met de omgeving en stakeholders:
8. Omgeving en Transities

WiCE werkt met partners buiten de drinkwatersector om in de praktijk kennis te ontwikkelen en toe te passen in nieuwe praktijksituaties:
9. WiCE: Water in de Circulaire Economie

Informatie over het BTO/WiCE-programma is te vinden op de BTO/WiCE Sharepointsite.

Lees hieronder een korte toelichting per thema, of klik meteen door naar de uitgebreide Onderzoeksvisie gezamenlijk wateronderzoek 2024-2029 op BTO/WiCE-Net. Een korte samenvatting is ook te vinden in de brochure die is uitgereikt tijdens de BTO-programmadag op 8 juni.

Het primaire proces van de drinkwaterbedrijven: vier thema’s

1. Bronnen, watersysteem en natuur

Het thema Bronnen focust op de duurzame veiligstelling van de bronnen voor drinkwater. Dit omhelst de bronnen van zoet water, grondwater en oppervlaktewater. Maar ook gaat het over alternatieve bronnen van brak en zout water of restwaterstromen. Het onderzoek binnen Bronnen gaat over bedreigingen en kansen die er zijn voor de productie van drinkwater, de kwaliteit van het watersysteem en de ontwikkeling en instandhouding van hoogwaardige natuur.  

Het onderzoek binnen het thema Bronnen omvat de ontwikkeling en optimalisatie van innovatieve wintechnieken en beheermethodes. Ook research naar scenario’s voor bescherming van bronnen en voor het herstel van watersysteem en natuur vallen onder dit thema. Het thema draagt bij aan wetenschappelijk onderbouwing voor beleidsvorming op het gebied van drinkwater, watersystemen en natuur, van lokaal tot Europees niveau.  

Lees het Zesjarenplan Bronnen nu en in de toekomst en neem contact op met themacoördinator als u meer wilt weten. 

2. Zuivering

Zuivering is een thema dat gaat over de toenemende inspanningen die verricht moeten worden voor de zuivering van drinkwater door verdroging, verzilting en toenemende verontreinigingen. Bovendien heeft Nederland de ambitie om in 2050 volledig circulair zijn. Ook dat stelt eisen aan de bouw van nieuwe en het beheer van bestaande drinkwaterzuiveringen.  

Onderzoek en innovatie binnen het thema Zuivering richten zich op het verbeteren van de prestaties van zuiveringsprocessen om tegen aanvaardbare kosten en op duurzame manier veilig drinkwater te kunnen blijven produceren. Ook het verkennen en ontwikkelen van circulaire, innovatieve en duurzame zuiveringsconcepten voor bestaande en nieuwe waterbronnen, horen hiertoe. 

Lees het Zesjarenplan Zuivering en neem contact op met themacoördinator als u meer wilt weten. 

3. Distributie

Binnen het thema Distributie wordt onderzoek gedaan naar een kosteneffectief leidingnet dat toekomstbestendig is. Het leidingnet is essentieel voor de waterkwaliteit, (leverings-)betrouwbaarheid en betaalbaarheid van drinkwater. De enorme omvang van het leidingnet en de kosten die vervanging met zich meebrengen, maken dat aanpassingen traag kunnen gaan. Belangrijke ontwikkelingen die de verandering beïnvloeden zijn onder meer klimaatverandering, de energietransitie maar ook de toenemende activiteit in de onder- en bovengrond. 

Lees het Zesjarenplan Distributie en neem contact op met themacoördinator Karel van Laarhoven als u meer wilt weten. 

4. Klant

Het thema Klant omvat sociaalwetenschappelijk onderzoek naar particuliere klanten. Zowel het gedrag als de diversiteit van klanten wordt onderzocht, alsook de tevredenheid en wensen van klanten. Het onderzoek bestudeert de impact van de duurzaamheidstransitie voor klanten en manieren om duurzaam gedrag en waterbesparing te stimuleren. Ook de effecten van digitalisering en transparantie op het wederzijds vertrouwen worden onder de loep genomen.

Lees het Zesjarenplan Klant en neem contact op met themacoördinator of als u meer wilt weten. 

Drie thema’s ondersteunen het primaire proces:

5. Hydroinformatica

Het thema Hydroinformatica onderzoekt hoe toepassingen van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) kunnen helpen om uitdagingen in de watersector aan te pakken. Wat is de betekenis van actuele ICT-ontwikkelingen voor de bedrijfsvoering van waterbedrijven? Het doel van het thema Hydroinformatica is om effectieve, datagedreven kennis- en besluitvorming te ontwikkelen voor de komende decennia. De onderzoekers doen praktijkgericht onderzoek naar digitale technieken die systemen en processen bewaken en beheersen, maar ook naar het ontwikkelen van nieuwe veerkrachtige systemen.

Lees het Zesjarenplan Hydroinformatica en neem contact op met themacoördinator als u meer wilt weten.

 6. Biologische veiligheid

Biologische veiligheid is een thema dat een cruciale rol speelt bij de veiligheid en kwaliteit van drinkwater. De prioriteit van dit thema is onderzoek dat consumenten helpt te beschermen tegen ziekteverwekkers als virussen, bacteriën en protozoën. En tegen zogenaamde opportunistische pathogenen, zoals Legionella pneumophila, die zich in drinkwaterdistributiesystemen kunnen vermeerderen. Ook de aanpak tegen chemische verontreinigingen hoort bij dit thema, naast nieuwe bedreigingen door antibioticaresistente, klimaatverandering en maatschappelijke veranderingen. Naast onderzoek om microbiologische bedreigingen te kunnen beoordelen op hun relevantie voor de volksgezondheid, zijn ook bedrijfsvoering en keuzes voor beleid onderdeel van het thema Biologische veiligheid.

Lees het Zesjarenplan Biologische veiligheid en neem contact op met themacoördinator als u meer wilt weten.

7. Chemische veiligheid

Het thema Chemische veiligheid onderzoekt hoe de toename van chemische verontreinigingen, variërend van arseen tot PFAS, de drinkwaterkwaliteit beïnvloeden en gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Door veranderingen in klimaat, demografie, landbouwinnovatie en energietransitie zullen ook weer nieuwe stoffen impact krijgen op de drinkwatervoorziening. Waterbedrijven staan voor de steeds omvangrijkere taak om relevante bedreigingen voor chemische waterkwaliteit tijdig te herkennen, in te schatten en te voorspellen, zodat zij de drinkwaterkwaliteit ook in de toekomst kunnen waarborgen.

Lees het Zesjarenplan Chemische veiligheid en neem contact op met themacoördinator als u meer wilt weten.

Het achtste thema richt zich op de (externe) samenwerking met de omgeving en stakeholders:

8. Omgeving en transities

Omgeving en transities is een thema dat samenhangt met een snel veranderende omgeving. Er is steeds meer vraag naar de inzet van omgevingsmanagement om het drinkwaterbelang goed te beschermen en te verbinden. Dit thema bouwt aan een wetenschappelijke kennisbasis met cases die relevant zijn voor waterbedrijven vanuit de sociale en fysische geografie en bestuurs- en organisatiekunde. Het thema Omgeving en transities biedt waterbedrijven handelingsperpectieven om omgevingsmanagement effectief en weloverwogen in te inzetten in de complexiteit van grote maatschappelijke transities.

Lees het Zesjarenplan Omgeving en transities en neem contact op met themacoördinator of als u meer wilt weten.

WiCE werkt met partners buiten de drinkwatersector om in de praktijk kennis te ontwikkelen en toe te passen in nieuwe praktijksituaties:

9. Water in de Circulaire Economie (WiCE)

WiCE is een integraal onderzoeksprogramma dat sector-overstijgend en in co-creatie werkt aan de transitie naar een duurzame, circulaire economie, met de focus op water. WiCE ontwikkelt systeemkennis over technische oplossingen. En WiCE ontwikkelt transitiekennis die organisaties helpt veranderingen daadwerkelijk te realiseren. Ontwikkelde kennis wordt toegepast in nieuwe prakijksituaties, die veel inzicht geven. WiCE omvat vijf onderzoekslijnen die elk een ander aspect van transitie naar een circulaire economie belichten. Er zijn lokale, nationale en (waar passend) internationale WiCE-projecten.

Lees het Zesjarenplan Water in de Circulaire Economie (WiCE) en neem contact op met themacoördinatoren of als u meer wilt weten.