Referentiedocument AMVD herzien

Kennis over verwijdering ziekteverwekkers tijdens drinkwaterzuivering

Drinkwaterbronnen zoals oppervlaktewater kunnen hoge aantallen ziekteverwekkende virussen, bacteriën en andere micro-organismen bevatten. De drinkwaterzuivering moet deze organismen zodanig verwijderen of afdoden dat het drinkwater veilig is en geen bedreiging vormt voor de volksgezondheid. De acceptabele concentratie ziekteverwekkers is in de orde van 1 organisme in een miljoen liter water. Het is niet mogelijk om dit lage niveau aan te tonen met wateranalyses. Drinkwaterbedrijven moeten daarom met een AMVD aantonen dat de kans op een infectie door het drinken van drinkwater kleiner is dan 1 op 10.000 per persoon per jaar. Hiervoor is actuele kennis nodig over de mate waarin zuiveringsprocessen ziekteverwekkers verwijderen of afdoden en onder welke condities dat doel wordt bereikt. Deze kennis is verspreid over de wetenschappelijke literatuur en een goed overzicht van alle kennis ontbreekt. Daarom is in voorgaand BTO onderzoek het Referentiedocument AMVD ontwikkeld, waarin deze kennis wordt samengebracht. De hierin opgenomen kennis moet regelmatig worden aangevuld, en nieuwe zuiveringsprocessen moeten worden toegevoegd. Interpretatie van de gegevens naar de Nederlandse praktijk vraagt een gedegen analyse van de gegevens. In de voorgaande periode is gebleken dat dit meer aandacht vraagt, omdat gegevens uit de literatuur niet altijd volledig zijn of niet op een lijn zitten. Herziening en aanvulling van het referentiedocument is daarom nodig.

Verbeterde opzet, interpretatie en aanvulling van het Referentiedocument AMVD

Om het Referentiedocument te verbeteren, worden de volgende acties ondernomen:

1. Herziening bodempassage

Ruwe gegevens van de vier Nederlandse studies naar verwijdering van micro-organismen door bodempassage worden verzameld of opgevraagd en gecontroleerd, omdat de kennis over de situatie en de beschikbare gegevens voor deze studies het meest uitgebreid zijn. Vervolgens worden alle gegevens op dezelfde wijze verwerkt om parameters af te leiden voor het wiskundige model dat verwijdering door bodempassage voorspelt. De aangepaste gegevens en resultaten worden opgenomen in het referentiedocument. Dit onderdeel draagt bij aan het ontwikkelen van een verbeterde aanpak voor gegevensselectie, kwaliteitscontrole en interpretatie van studies die in het referentiedocument worden opgenomen, ook voor andere zuiveringsprocessen.

2. Knelpunten en wensen referentiedocument

Knelpunten met het referentiedocument in de huidige opzet worden geïnventariseerd. Dit betreft alle stappen, zoals selectie van studies, extractie van gegevens, kwaliteitscontrole, ontbrekende informatie, analyse van gegevens, interpretatie voor de AMVD, gebruikersinterface en borgen van continuïteit voor ondersteuning en onderhoud. Naast de eisen en wensen die eerder bij het opstellen van de Praktijkcode 8-2020 Protocol Referentiedocument AMVD zijn verzameld, verzamelt KWR hiervoor eigen ervaringen en discussies. Daarnaast worden de drinkwaterbedrijven bevraagd over hun wensen en ervaringen met de huidige opzet. Ook zal discussie worden gevoerd met RIVM en in de WIR (werkgroep infectierisico) hoe om te gaan met de inbreng van kennis en expertise bij het beoordelen van kwaliteit van de studies en hoe dit zich vertaalt naar de AMVD. Dit resulteert in een plan voor een herziening van het referentiedocument (zoals dat nu is vastgelegd in PCD 8 Referentiedocument AMVD).

3. Herontwerp van referentiedocument

Op basis van het plan (Activiteit 2) wordt het ontwerp van het referentiedocument (database en gebruikersinterface) aangepast. Door middel van ‘dummy’ gebruikersinterfaces wordt getoetst in hoeverre die aansluiten bij de behoeftes van de drinkwaterbedrijven. Daarnaast wordt de nieuwe aanpak getoetst op de processen die op dit moment al zijn opgenomen in het referentiedocument (al dan niet met gebruikersinterface), te weten: UV desinfectie, Ozonisatie, Bodempassage, Reverse Osmosis, Snelfiltratie en Actiefkoolfiltratie. Daarbij worden niet de gegevens zelf uitgebreid. Doel is om te toetsen of de herziene aanpak voor diverse processen toepasbaar is of dat specifieke aanpassingen nodig zijn. Aanpassingen in de databases met kwaliteitscontrole worden direct doorgevoerd, zodat nieuwe gegevens in stap 4 en 5 direct juist worden opgenomen en kwaliteitscontrole kan plaatsvinden.

4. Uitbreiding met WHO gegevens

Van 2018 tot 2022 hebben KWR en de University of Colorado in Boulder (UCB) samengewerkt om informatie over effectiviteit van zuiveringsprocessen te verzamelen voor de herziening van de Guidelines for Drinking Water Quality van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). UCB zal de gegevens van de processen die zij geanalyseerd hebben delen met KWR. KWR zal deze gegevens onderwerpen aan kwaliteitscontrole volgens de herziene aanpak en ze opnemen in het referentiedocument. Waar nodig zal extra literatuuronderzoek worden uitgevoerd om gegevens aan te vullen of te controleren.

5. LED-UV-desinfectie

LED-UV-desinfectie werd tot voor kort alleen toegepast in kleinschalige zuiveringstoestellen. Inmiddels is in Engeland een full-scale LED-UV installatie in gebruik genomen. Dit betekent dat LED-UV een praktisch alternatief aan het worden is voor lage- en middendruk kwiklampen. Deze kwiklampen mogen niet meer worden toegepast (EU Richtlijn 2011/65/EU), maar er geldt tot 2024 een uitzonderingspositie voor UV-lampen vanwege het gebrek aan een alternatief. Nu LED-UV een alternatief biedt, vervalt deze uitzonderingspositie mogelijk op termijn. Bovendien biedt LED-UV mogelijkheden door de lagere energievraag, controle over de exacte golflengtes die de mate van inactivatie van ziekteverwekkers beïnvloeden en andere mogelijke configuraties doordat meerdere vormen van ‘lampen’ mogelijk zijn. Er zal literatuuronderzoek worden uitgevoerd en er worden ervaringen verzameld met LED-UV desinfectie van (drink)water op praktijkschaal. Op basis daarvan worden de praktische haalbaarheid, consequenties en potentie van LED-UV voor de Nederlandse drinkwatersector bepaald. Naast de rapportage van dit onderzoek zullen relevante gegevens worden verzameld in het referentiedocument. Deze zullen deels verschillen van de huidige gegevens voor UV-desinfectie. Daarom zal een separate opzet voor LED-UV-desinfectie worden ontwikkeld. Voor dit onderzoek zal worden samengewerkt met KWR-zuiveringsexperts en het project wordt bij de BTO-themagroep Zuivering onder de aandacht gebracht.
Herziene aanpak en ontwerp voor praktische toepassing van het Referentiedocument AMVD

Het project leidt tot een herziening van de aanpak en opzet van het referentiedocument ten opzichte van de huidige aanpak, zoals beschreven in PCD8 Referentiedocument AMVD. Daarnaast wordt een nieuwe gebruikersinterface ontworpen die in een vervolgproject kan worden geïmplementeerd. De aanpak zal ook in een wetenschappelijk artikel worden gepubliceerd als internationale, wetenschappelijke kwaliteitsborging. Dit is nodig voor acceptatie door RIVM en ILT van deze aanpak. Er zal een instructievideo worden gemaakt voor de gebruikers bij drinkwaterbedrijven, zodat zij zelf het referentiedocument kunnen toepassen bij het opstellen van AMVDs.