project

Monitoring nutriëntenmaatregelen

In Nederland voldoet de kwaliteit van het oppervlaktewater in veel gebieden nog niet aan de KRW-doelstellingen. In dit project worden twee stroomgebieden in de provincies Noord-Brabant en Flevoland intensief gemonitored op nutriënten en worden innovatieve maatregelen om de uitstroom van nutriënten naar het oppervlaktewater te verkleinen in de praktijk getoetst. Dit levert nieuwe inzichten in de bronnen en routes van de stikstofbelasting van het oppervlaktewater en in de effectiviteit van maatregelen in de Nederlandse landbouwpraktijk.

Houtsnipperreactor

In het stroomgebied van de Vinkenloop (oost Brabant) is in september 2023 een houtsnipperreactor aangelegd (zie Afbeelding 1 en 2). Een houtsnipperreactor is bedoeld om nitraat uit het drainagewater te zuiveren voordat het in het oppervlaktewater terecht komt. Een gedeelte van het drainagewater wordt door de reactor geleid en het aanwezige nitraat wordt door de bacteriën in de houtsnippers omgezet naar onschadelijk stikstofgas.

Deze “end of pipe”-maatregel wordt al succesvol toegepast in Denemarken en de Verenigde Staten. Met deze praktijkproef wordt de effectiviteit en toepasbaarheid in de Nederlandse landbouwpraktijk getoetst.

Naast de houtsnipperreactor in het stroomgebied van de Vinkenloop is een andere reactor aangelegd in Peelbergen (Limburg, WEnR) en wordt binnenkort een reactor aangelegd in Anna Paulowna (Noord-Holland, Deltares).

Afbeelding 1. De aanleg van de houtsnipperreactor in het Brabantse Westerbeek.

Afbeelding 2. De houtsnipperreactor wordt afgedekt.

Monitoring

De houtsnipperreactor wordt intensief gemonitord. Deze monitoring levert inzicht in de processen die zich afspelen in de houtsnipperreactor en de mate van nitraatverwijdering. Door het plaatsen van diverse minifilters in de houtsnipperreactor op verschillende dieptes is het verloop van de omzetting van nitraat in stikstof goed te volgen. Daarnaast worden de in- en uitstroom continue gemonitord met nitraatsensoren en worden er zeer regelmatig monsters genomen.

Om de werking van de houtsnipperreactor te optimaliseren wordt tevens de hoeveelheid water en de snelheid waarmee dat water door de reactor stroomt continu gemonitord.

Afbeelding 3. In de houtsnipperreactor worden op verschillende dieptes minifilters geplaatst.

Nitraatprofielen

Naast de houtsnipperreactor wordt in dit project de monitoring van nitraatuitspoeling, die is gestart tijdens de Kennisimpuls Waterkwaliteit, voortgezet en aangevuld. De monitoring op twee vaste meetpunten bestaat uit een reeks minifilters waarmee nitraat-diepteprofielen in de tijd kunnen worden gevolgd. Aanvullend worden in het voorjaar van 2024 “ad hoc”-profielen gemeten door gemechaniseerd boren. Nitraatdiepteprofielen geven inzicht in de mate waarin denitrificatie de doorwerking van nitraatuitspoeling naar de diepere ondergrond en het oppervlaktewater dempt. Deze informatie draagt bij aan het verbeteren van nutriëntenmodellen en het identificeren van uitspoelingsgevoelige percelen.