De tijd dringt – KRW factsheets van vier belangrijke stofgroepen

De vier factsheets behandelen nitraat, opkomende stoffen, bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen. De onderzoekers schetsen de omvang en bronnen van het probleem met betrekking tot drinkwaterbronnen, de Nederlandse en Europese aanpak voor deze stofgroepen en mogelijke oplossingsrichtingen. De bronnen van deze stofgroepen verschillen van aard. Zo is de landbouw een belangrijke bron voor nitraat. Opkomende stoffen zijn vooral afkomstig van industrieel of huishoudelijk afvalwater. Wat alle stofgroepen echter met elkaar gemeen hebben, is dat Nederland de KRW-deadline van 2027 dreigt te missen wanneer geen verbetering optreedt.

Nitraatuitspoeling bedreigt grondwaterkwaliteit

De factsheet nitraat laat zien dat deze stof een bedreiging vormt voor de grondwaterkwaliteit. Op 34 drinkwater winlocaties in het oosten en zuiden van het land zorgt nitraatuitspoeling voor een negatieve beïnvloeding van de grondwaterkwaliteit. Bij ongeveer een derde van de winningen worden voldoende inspanningen gepleegd om tijdig te kunnen voldoen aan de nitraatnorm. Een derde van de winningen moet hiervoor extra inspanningen verrichten en in het overige deel leidt de doelaanpak helaas niet tot doelrealisatie. In dat laatste geval blijven voor de drinkwaterbedrijven alleen noodgrepen over om te kunnen voldoen aan de drinkwaterkwaliteit.

Hoewel aanvankelijk het actieve Nederlandse beleid succesvol was om nitraatuitspoeling terug te dringen, is daar sinds 2010 geen sprake meer van. Het stikstofoverschot lijkt zelfs weer iets te stijgen. Om de kwaliteit van drinkwaterbronnen op orde te houden moet dit binnen de lopende gebiedsprogramma’s worden opgenomen in de drinkwaterdoelen.

Opkomende stoffen: probleem voor oppervlaktewaterkwaliteit

Veertig procent van het Nederlandse drinkwater wordt uit of vlakbij oppervlaktewater gewonnen. Deze winningen bevatten praktisch allemaal opkomende stoffen. De factsheet over deze stoffen laat zien dat in de afgelopen jaren veelvuldig innamestops van rivierwater noodzakelijk waren vanwege een onvoldoende oppervlaktewaterkwaliteit. Het drinkwater voldoet nog wel aan de normen, maar er moet steeds beter gezuiverd worden. Dit blijkt tevens uit toenemende zuiveringsinspanningen.

Hoewel opkomende stoffen onderdeel zijn van het traject van vergunningverlening, toezicht en handhaving, blijkt het vaak lastig om alle stoffen daadwerkelijk hierin op te nemen. Wel worden detectiemethodes om deze stoffen op te sporen [BI6] steeds geavanceerder. Dit kan helpen bij het inschatten van eventuele gevaren voor mens en milieu. KWR werkt momenteel mee aan projecten die het mogelijk maken opkomende stoffen steeds eerder in beeld te krijgen.

Wanneer de resultaten van de factsheets over bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen bekend zijn, volgt hierover een bericht.