Eerste afvallozing methamfetamine gemeten in Eindhoven

Het Europese Agentschap voor Drugs en Drugsverslaving (EMCDDA) publiceert vandaag de resultaten van de drugsmonitoring in het rioolwater van 68 grote Europese steden. KWR onderzocht voor de negende keer op rij het rioolwater van anderhalf miljoen Nederlanders in de steden Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven.

Samenwerking waterschappen en KWR

Voor het onderzoek analyseren de KWR-onderzoekers gedurende één week rioolwatermonsters. In deze monsters worden cocaïne, amfetamine, ecstasy en methamfetamine gemeten. Het onderzoek werd net als de voorgaande keren uitgevoerd in nauwe samenwerking met de drie betrokken waterbeheerders: Watercyclusbedrijf Waternet (Amsterdam), Waterschap De Dommel (Eindhoven) en Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden (Utrecht). Onderzoeker Thomas ter Laak: “Voor alle duidelijkheid, de gemeenten Amsterdam, Utrecht en Eindhoven zijn geen opdrachtgever voor dit onderzoek. KWR financiert het onderzoek met EU-geld en werkt samen met de waterbeheerders.”

Methamfetamine

Het gebruik van methamfetamine ligt in Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven aanzienlijk lager dan het gebruik van de andere drugs. Ook in vergelijking met andere Europese steden zijn we geen koploper. Thomas ter Laak: “In Amsterdam is het gebruik de afgelopen jaren wel significant toegenomen. In Utrecht zien we in 2019 dat het wordt gebruikt, terwijl het in de jaren daarvoor niet – althans niet boven de analysedrempel – werd aangetroffen.” In Amsterdam en Utrecht werd in 2019 minimaal 23 kg pure methamfetamine gebruikt. De zuiverheid van de straatkwaliteit kan niet worden bepaald. In de regio Eindhoven werd voor het eerst een lozing van productieafval van methamfetamine vastgesteld. Het lijkt er op dat de drug in Nederland aan een opmars bezig is, zowel qua gebruik als mogelijk ook qua productie.

Cocaïne

Het gebruik van cocaïne in Amsterdam staat al jaren in de top van Europa. Het gebruik in Utrecht en de regio Eindhoven ligt gemiddeld een factor 2 lager, maar is nog steeds hoger dan wat gemiddeld wordt gebruikt in Europa. Ter Laak: “Ook hier zien we over de afgelopen 9 jaar een significante toename van het gebruik van cocaïne in Amsterdam (lees: de toename is géén toeval). Voor Utrecht en regio Eindhoven is de trend minder uitgesproken. Wel neemt het gebruik in Utrecht sinds 2015 toe.” Omgerekend wordt in 2019 door alle 1,5 miljoen inwoners van Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven samen minimaal 1500 kg pure cocaïne gebruikt. Uitgaande van een zuiverheid van 65,5% komt dat komt neer op ruim 2300 kg cocaïne van straatkwaliteit.

MDMA (XTC)

Het gebruik van MDMA (de actieve stof in XTC) in Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven hoort al jaren bij de top van Europa. Thomas ter Laak: “Over de afgelopen 9 jaar zien we een significante groei van het gebruik van MDMA in Amsterdam. Voor Utrecht is de trend minder uitgesproken. Voor de regio Eindhoven ontbreken meetgegevens door diverse lozingen van afval van MDMA-productie.” In Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven samen wordt minimaal 275 kg MDMA gebruikt, dat komt neer op ruim 1,6 miljoen XTC-pillen uitgaande van een gemiddelde dosering.

Amfetamine

Het gebruik van amfetamine (beter bekend als speed) lijkt sinds 2015 toe te nemen in Amsterdam. Erik Emke: “In de regio Eindhoven ontbreken de meetgegevens voor amfetaminegebruik als gevolg van diverse lozingen van afval van amfetamineproductie.” In 2019 wordt door inwoners van Amsterdam en Utrecht samen meer dan 168 kg pure speed gebruikt. Uitgaande van een zuiverheid van 48% komt dat komt neer op ruim 351 kg amfetamine van straatkwaliteit. Het gebruik in Amsterdam en Utrecht is niet het hoogste van Europa. De onderzoeken in kleinere Nederlandse gemeenten laten overigens wél gebruik zien dat bij de top van Europa hoort.

Drugskaart van Nederland

Rioolwateronderzoek kan worden gebruikt als beleidsinstrument. Het biedt op landelijke en regionale schaal inzicht in het totale gebruik van verschillende typen drugs en de omvang van de binnenlandse drugsmarkt. Dit kan helpen om beleid te ondersteunen en in te zetten op de juiste locaties. Bovendien kunnen trends worden waargenomen en kan, door vaker te meten in de tijd, de effectiviteit van maatregelen worden getoetst. Erik Emke: “Het rioolwateronderzoek biedt daarmee informatie over het totale gebruik van een populatie. Dit type onderzoek is daarmee complementair aan resultaten uit bevolkingsonderzoek (informatie over de individuele gebruiker) naar verslaving en drugsgebruik of cijfers van druggerelateerde incidenten.”

Ook kan het rioolwateronderzoek inzicht bieden waar afval van drugsproductie wordt geloosd. Dit biedt op landelijke schaal inzicht in de geografische spreiding van drugsproductie, de omvang van de markt.

KWR maakt zich al enkele jaren hard om samen met overheden de totale omvang van het drugsgebruik in Nederland in kaart brengen. Daartoe zou het afvalwater van alle 327 afvalwaterzuiveringen gedurende minimaal één week dagelijks geanalyseerd moeten worden op een serie (illegale) drugs, zoals MDMA (XTC), amfetamine (speed), methamfetamine (crystal meth), benzoylecgconine (cocaïne) en THC-COOH (cannabis). Thomas ter Laak: “Al deze informatie samen geeft een anonieme en objectieve meting van het drugsgebruik per gemeente of regio. Op basis daarvan kan de ‘Drugskaart van Nederland’ worden samengesteld. Vooralsnog heeft KWR slechts 25 van de bijna 400 Nederlandse gemeenten gemeten.”

Rioolwatermonitoring van drugsgebruik in Amsterdam, Utrecht en regio Eindhoven in de periode 2011-2019. KWR trekt in dit onderzoek samen op met andere Europese onderzoeksinstituten alsook de Nederlandse waterschappen, uitmondend in de stedenkaart van Europa.