Nederland qua XTC-gebruik in Europa op nummer 1; cocaïne- en amphetaminegebruik dalen

Voor het rioolwateronderzoek verzamelden onderzoekers gedurende één week in maart chemische analyses van afvalwatermonsters in bijna 60 steden in Europa. Het gaat daarbij om cocaïne, amfetamine, ecstasy, methamfetamine. KWR werkt in dit onderzoek samen met waterschap De Dommel (Eindhoven), Waternet (Amsterdam) en Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden (Utrecht).

Confronterende cijfers niet populair

Omdat de langlopende rioolwaterstudie alleen een beeld geeft van drugsgebruik in de drie grote steden, breekt hoogleraar Pim de Voogt van KWR opnieuw een lans voor een grootschaliger studie. “Tot nu toe hebben amper 20 van de 390 Nederlandse gemeenten een rioolonderzoek uit laten voeren. De besturen van deze gemeenten krijgen confronterende cijfers over drugsgebruik onder ogen die, na openbaarmaking, stevige discussies teweegbrengen. In de media oogsten zij met onze bevindingen voornamelijk negatieve aandacht. Het lovenswaardige initiatief dat de bestuurders tonen om de drugsproblematiek in beeld te krijgen, vindt geen gehoor. Twee dagen later is de rust in Nederland weergekeerd”. Zie ook: Rioolonderzoek is beleidsinstrument voor gemeente

De Voogt: “Voor alle duidelijkheid: De gemeenten Amsterdam, Utrecht en Eindhoven geven geen opdracht voor het onderzoek. KWR doet het Europese rioolwateronderzoek in die steden in samenwerking met de waterschappen. De kleine gemeenten gaven wel zelf opdracht aan KWR”.

Resultaten 2017 op een rijtje

KWR analyseerde afgelopen zeven jaar (2011-2017) de Nederlandse resultaten afkomstig van de steden Amsterdam, Utrecht en Eindhoven en rapporteerde deze aan het EMCDDA.

Cocaïne

Op basis van de metingen zijn de dagelijkse vrachten van benzoylecgonine (als maat voor cocaïne), MDMA (ecstasy), amfetamine en methamfetamine berekend. De vrachten benzoylecgonine  zijn omgerekend naar consumptie als pure cocaïne. De cocaïne consumptie in Nederland blijkt in de periode 2011-2017 redelijk stabiel. Amsterdam laat duidelijk de hoogste consumptie zien vergeleken met de andere onderzochte steden in Nederland. De gemiddelde cocaine consumptie in de kleine gemeenten onderzocht in de laatste jaren is vergelijkbaar met de stad Utrecht.

# Geen gegevens beschikbaar. Bovenstaande grafiek toont consumptie van pure cocaïne die is afgeleid uit berekende vrachten van het afbraakproduct van cocaïne (Benzoylecgonine). In de bovenstaande grafiek wordt de consumptie van cocaïne getoond, in tegenstelling tot bij de andere vier stoffen waar alleen de vrachten worden getoond. Dit komt omdat alleen voor cocaïne nauwkeurig bekend is hoeveel er door het lichaam na consumptie van cocaïne wordt uitgescheiden van het omzettingsproduct van cocaïne. Daarmee kan de consumptie teruggerekend worden. De in de grafiek getoonde consumptie van cocaïne betreft overigens de 100% zuivere stof. De gemiddelde zuiverheid van straatcocaïne ligt op circa 67% (gemiddelde zuiverheid 2016, gegevens Trimbos instituut). Dit betekent dat de getallen in de grafiek met 1,5 moeten worden vermenigvuldigd om de consumptie van op straat of via dealers verkochte cocaïne te krijgen.

Methamfetamine

Methamfetamine wordt in Nederland slechts zeer beperkt gebruikt. In Utrecht en Eindhoven werd de afgelopen jaren maar twee keer methamfetamine aangetroffen, terwijl in Amsterdam de vrachten lijken toe te nemen. Bijzonder is dat er ook metamfetamine aangetroffen is in het afvalwater van enkele kleinere gemeenten.

# Geen gegevens beschikbaar.

MDMA

Voor de partydrug MDMA (ecstasy) geldt, net als in de afgelopen jaren, dat in 2017 in Nederland het hoogste gebruik van heel Europa wordt geconstateerd. Utrecht laat een min of meer constante vracht zien over de periode 2012-2017 (in 2011 werd een dump in Utrecht geconstateerd), in Eindhoven is in voorgaande jaren diverse malen van directe dumps van MDMA sprake geweest. Alleen in 2015 en 2016 is in Eindhoven een ‘normaal’ consumptiepatroon te zien (met stijgend gebruik van MDMA in het weekend). In Amsterdam is over de periode 2011-2017 een stijging in de vracht van MDMA te zien. Deze stijging wordt mogelijk mede veroorzaakt door een toename van het gehalte MDMA per pil (gegevens Trimbos instituut) in dezelfde periode. De gemiddelde MDMA vracht in de kleine gemeenten is lager dan in de onderzochte grotere steden.

* Niet afkomstig van consumptie. # Geen gegevens beschikbaar.

Gemiddelde vrachten MDMA in Amsterdam uitgezet tegen de gemiddelde hoeveelheid MDMA in XTC (MDMA) tabletten per jaar (gegevens Trimbos instituut).

Amfetamine

Het amfetaminegebruik in Utrecht is in de periode 2011-2017 min of meer constant gebleven en ligt op een gemiddeld Europees niveau. In Eindhoven is in 2017 wederom net als in de verschillende voorgaande jaren een zeer hoge vracht te zien die waarschijnlijk kan worden toegeschreven aan directe lozingen in het riool. De dumpingen hebben geen invloed op de zuiveringscapaciteit van de regionale waterzuiveringsinstallatie (rwzi) van Eindhoven. Gemiddeld laten de kleinere gemeenten in Nederland een hogere vracht zien dan Amsterdam en Utrecht.

* Niet afkomstig van consumptie. # Geen gegevens beschikbaar.

Meer informatie over het rioolwateronderzoek van KWR in de afgelopen zeven jaar, vind je op Drugs in het riool.