Nederlands-Finse samenwerking in waterkwaliteit

De adviesgroep wisselt kennis en ervaringen uit en geeft advies aan de overheid en drinkwaterbedrijven. Het bezoek, dat in samenwerking met Finse partners werd georganiseerd, was gericht op drinkwaterkwaliteit, wetenschappelijke innovatie en regelgevingskaders. Het bracht vooraanstaande denkers uit beide landen samen om gezamenlijke uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit aan te pakken.

Dag 1: HSY – Helsinki Region Environmental Services Authority and Aalto University

De eerste volledige dag begon met presentaties bij HSY – Helsinki Region Environmental Services Authority. Het grootste deel van het ruw water voor het grootstedelijk gebied van Helsinki is afkomstig uit het Päijänne-meer en wordt via een tunnel van ruim 120 kilometer aangevoerd. HSY maakt gebruik van verschillende zuiveringsprocessen, waaronder membraanfiltratie en actieve kool, en onderzoekt momenteel de mogelijkheden van zeewaterontzilting. In de middag begaf de groep zich naar Helsinki University voor een gezamenlijk seminar met Helsinki One Health en Aalto University:  “Shaping Clean Water for the Future – Dutch and Finnish Perspectives” (Zuiver water voor de toekomst – Nederlandse en Finse perspectieven).

Het evenement begon met een sessie over waterkwaliteit onder leiding van Tarja Pitkänen (Finnish Institute for Health and Welfare – THL) en Renske Hoondert (KWR). Belangrijke hoogtepunten waren: ‘Antimicrobiële resistente bacteriën in drinkwatersystemen’ door Gertjan Medema (KWR) en ‘Moleculaire methoden voor het beoordelen van de hygiëne van oppervlaktewater’ door Annastiina Rytkönen (Helsinki University). Milou Dingemans (KWR) en Heiko Teuber (Het Waterlaboratorium) richtten zich op chemische risico’s, bioassays en effectgerichte analyse. Elin Lavonen (Aalto University) gaf een presentatie over effectgerichte monitoring in Zweden en Finland.

Na een koffiepauze volgde de sessie ‘Toekomstige behoeften en uitdagingen’ met Rona Vink (Evides): ‘Pilotonderzoek naar de volgende generatie drinkwaterzuivering’ en Raed Al-Juboori (Aalto University): ‘Geavanceerde oxidatieprocessen voor nieuwe zuiveringsbehoeften’. Vervolgens vond een paneldiscussie plaats over het vertalen van onderzoek naar de praktijk, gemodereerd door Anna Mikola (Aalto University) en Stefan Kools (KWR), waarbij de nadruk lag op het implementeren van wetenschappelijke inzichten in de praktijk van waterzuivering om te kunnen voorzien in veilig en duurzaam drinkwater.

De dag werd afgesloten met een bezoek aan de Finnish Water Utilities Association (FIWA), waar de deelnemers elkaar konden ontmoeten tijdens een borrel. FIWA is de samenwerkings- en ledenorganisatie van de Finse water- en afvalwaterbedrijven.

Dag 2: European Chemicals Agency (ECHA) and the Finnish Institute for Health and Welfare (THL)

Deze dag stond in het teken van de Europese waterwetgeving, aangezien de delegatie een bezoek bracht aan het European Chemicals Agency (ECHA) voor een diepgaande sessie over dit onderwerp. De bijeenkomst omvatte een reeks presentaties over de drinkwaterrichtlijn (DWD). Deskundigen van het ECHA gaven een overzicht van het mandaat van het agentschap, introduceerden de eerste Europese positieve lijst en lichtten het aanvraagproces en de informatievereisten voor DWD-aanvragen toe. Tijdens een speciale vraag- en antwoordsessie konden de deelnemers details over de regelgeving verduidelijken en de praktische implicaties bespreken. Het tweede deel van de bijeenkomst was gewijd aan de verordening voor indeling, etikettering en verpakking (Classification, Labelling and Packaging – CLP), met updates over recente en lopende ontwikkelingen.

Na het bezoek aan ECHA bracht de delegatie een bezoek aan het Finnish Institute for Health and Welfare (THL) voor een diepgaande uitwisseling over volksgezondheid en waterveiligheid. De sessie begon met een rondleiding door het laboratorium, waarbij het onderzoek van THL naar illegale drugs in afvalwater werd getoond en een kijkje werd gegeven in de geavanceerde analytische mogelijkheden van het instituut. Daarna volgde een reeks presentaties over de situatie in Finland, waaronder een inleiding over de rol van THL bij het toezicht op en de begeleiding van lokale gezondheidsautoriteiten. Daarna volgde een presentatie over uitbraken en besmettingen via het water in en hoe dit in de loop der jaren toeneemt. Inzicht werd gegeven in de kwetsbaarheden van de drinkwatersystemen (verouderde infrastructuur) en in de responsstrategieën van Finland. Robin van Leerdam (RIVM) deelde zijn visie op de nationale waterkwaliteitsmonitoring in Nederland.

Vervolgens kwam het gesprek op het onderwerp van opkomende zorgwekkende stoffen (CEC’s), bijvoorbeeld in verband met mijnbouwactiviteiten, waarbij THL de aandacht vestigde op het lopend onderzoek en bestaande detectiemethoden. Regelgevingsaspecten werden behandeld door sprekers van Valvira en het Finse ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid, die het Finse wetgevingskader voor waterkwaliteit toelichtten. Tarja Pitkänen gaf een overzicht van de ontwikkeling van microbiologische methoden bij THL, terwijl Hilde Prummel (WLN) een toelichting gaf op het gebruik van RT-PCR bij waterkwaliteitsanalyse in Nederland.

Dag 3: Najaarsbijeenkomst van de Nederlandse Adviesgroep Waterkwaliteit

Tijdens deze bijeenkomst wisselden de leden ideeën uit om actuele waterkwaliteitskwesties te bespreken. De groep besprak de follow-up van analytische technieken voor het opsporen van verschillende zorgwekkende stoffen en PCR-methoden voor het opsporen van microbiële soorten. De bijeenkomst werd voortgezet met een reeks updates en aankondigingen van het RIVM en Vewin, laboratoria, bedrijven en KWR. De conclusie was dat dit driedaagse programma het belang van internationale samenwerking bij het waarborgen van schoon en veilig drinkwater heeft onderstreept. Door middel van gedeelde expertise, innovatief onderzoek en een open dialoog effenen Nederlandse en Finse professionals de weg voor veerkrachtige watersystemen die bestand zijn tegen nieuwe uitdagingen.

Speciaal dankwoord

De Adviesgroep Waterkwaliteit spreekt zijn oprechte dank uit aan onze Finse hosts voor hun genereuze gastvrijheid en deskundige bijdragen tijdens het bezoek. Van de verhelderende sessies bij HSY, ECHA, THL en FIWA tot het gezamenlijke seminar aan  Helsinki University (in samenwerking met Aalto University en Finland One Health) – hun openheid en betrokkenheid maakten deze uitwisseling zowel productief als inspirerend. Speciale dank gaat uit naar Tarja Pitkänen, Sallamaari Siponen, Heli Härkki, Panu Laurell, Anna Mikola, Panagiotis Zarogiannis, Riku Vahala en alle collega’s van FIWA, HSY, ECHA, Aalto University, Valvira, THL en het Finse ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid voor het delen van hun kennis en hun bijdrage aan het vormgeven van de toekomst van de waterkwaliteit.