project

Citizen Science en Hardheid

Wat betekent het om drinkwaterklanten een half jaar als onderzoeker in te schakelen? In dit citizen-science-onderzoek van KWR en waterbedrijf Brabant Water doen klanten voor het eerst als ‘tijdelijk wateronderzoeker’ mee aan een wetenschappelijke studie naar de hardheid van drinkwater, waarbij niet slechts op één moment gemeten wordt maar meerdere keren. Het onderzoek vindt plaats in de regio Oss, waar een transportleiding vervangen wordt en klanten tijdelijk harder water krijgen van een andere productielocatie. Naast kennis over de verandering van hardheid levert dit onderzoek nieuwe inzichten op over de sociaalwetenschappelijke waarde en betekenis van citizen science, en de invloed van deelname aan het onderzoek op perceptie en gedrag.

Aanleiding

Een aantal jaren geleden heeft Brabant Water aangekondigd waterproductiebedrijf (WPB) Macharen te willen sluiten omdat de winning en zuivering daar kwetsbaar en op de lange termijn niet duurzaam zou zijn. Als gevolg hiervan ontvangt de regio Oss nu vrijwel al het drinkwater van de productiebedrijven Lith en Loosbroek, en staat Macharen alleen stand-by om vraagpieken op te vangen. Door onthardingsmaatregelen leveren de WPB’s van Lith en Loosbroek zacht water. Tussen november 2017 en februari 2018 wordt de transportleiding tussen Loosbroek en Oss vervangen en ontvangt Oss weer even harder water uit Macharen en Lith. Als Macharen in februari wordt uitgezet en Loosbroek weer gaat leveren, zal het water opnieuw zacht zijn. Om voor klanten deze veranderingen in hardheid van drinkwater (met een maximale range tussen de 1,4 en 2,8 mmol) inzichtelijk te maken, zal een groep van ongeveer 100 random uitgenodigde en geselecteerde klanten tussen oktober 2017 en februari 2018 zélf de hardheid van hun water bepalen.

Burgers worden ‘tijdelijke wateronderzoekers’

Met een ‘druppeltest’ zullen deelnemers aan het onderzoek op drie verschillende momenten de hardheid van hun water bepalen: voor, tijdens en na de werkzaamheden aan de transportleiding. Gedurende het onderzoek worden ze op de hoogte gehouden van de verzamelde data en krijgen ze meer inzicht in de samenstelling van het drinkwater. Tegelijkertijd krijgt Brabant Water (tijdelijk) een verfijnder meetnet en beter zicht op de effecten van de maatregelen bij de klant thuis. Daarnaast levert dit onderzoek nieuwe inzichten op over de sociaalwetenschappelijke waarde en betekenis van citizen science, en de invloed van deelname aan het onderzoek op perceptie en gedrag. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld in hoeverre deelnemende klanten het gebruik van wasmiddelen aanpassen aan de veranderende waterkwaliteit.

Unieke onderzoeksaanpak

De waarde van het betrekken van burgers bij onderzoek wordt binnen steeds meer domeinen en instituties herkend. Het aantal citizen-science-projecten groeit dan ook gestaag. Ook in de watersector, op zoek naar nieuwe vormen van verbinding, wordt met deze vorm van participatie en onderzoek geëxperimenteerd. Uniek aan dit onderzoek is dat klanten worden uitgenodigd gedurende een looptijd van zes maanden meerdere metingen te doen. Nooit eerder zijn drinkwaterklanten op deze manier betrokken. Bovendien is het bijzonder dat burgeronderzoekers persoonlijk worden uitgenodigd (in plaats van geworven via een algemene oproep), waarbij de selectie van adressen in het onderzoeksgebied at random plaatsvindt. Op deze manier wordt een diverse groep klanten bereikt, en niet alleen de geëngageerde of social-media-actieve klant.

Citizen Science-onderzoekslijn

Het project ‘Citizen Science en Hardheid’ past samen met het project ‘Citizen Science en Lood’ (met Dunea) en het project ‘Citizen Science en Kalk’ (met WML) in de gezamenlijke inspanning van KWR en de drinkwatersector om de waarde en sociaalmaatschappelijke betekenis van citizen science in de watersector nader te verkennen. Binnen deze onderzoekslijn past ook de betrokkenheid van KWR bij Het Schone Waterexperiment, waarbij burgerwetenschappers de kwaliteit van het Amsterdamse oppervlaktewater in kaart brengen. Het eerste citizen-science-project in de Nederlandse drinkwatersector was de ‘Versheid van Water’-pilotstudie in 2016.

Podcast

Beluister ook aflevering 5 van De Waterwetenschappers waarin Stijn Brouwer antwoord geeft op de vraag of je zelf ook mee kan doen aan een wateronderzoek.