Jaarbeeld 2020

Rioolwater als waarschuwingssysteem coronabesmettingen

De vragen die al een paar weken boven de markt hangen zijn: Hoe verhouden zich de concentraties SARS-Cov-2 RNA in rioolwater tot het aantal ziekenhuisopnames? En kunnen we rioolwater onderzoek gebruiken om de besmettingsgraad onder de bevolking te meten?

Nu verschillende landen de maatregelingen rondom COVID-19 versoepelen, is het belangrijk om een goed volgsysteem op te zetten, zodat de overheid kan ingrijpen zodra de besmettingsgraad onder de bevolking weer toeneemt. Mogelijk kunnen we rioolwateronderzoek hierbij  gebruiken  om op een efficiënte manier veranderingen in het aantal besmettingen onder de bevolking aan te geven.

Corona monitoren in rioolwater

Via de ontlasting van besmette mensen komt het virus in het riool. Sinds 6 februari meet KWR de concentratie RNA van SARS-CoV2 (de verwekker van COVID-19) in het rioolwater in verschillende steden. Zoals in de grafieken voor de stad Amsterdam te zien is, meten we een snel stijgende concentratie in het rioolwater in maart. Dit is geheel in lijn met de snel stijgende lijn ziekenhuisopnames. Met de invoering van de intelligente lockdown, zien we een afvlakking en vervolgens daling van de curve. Dit wijst erop dat er minder besmettingen zijn, wat bevestigd wordt door de cijfers van het RIVM.

Graph illustrating the Corona RNA concentration in sewage (orange) and the number of Corona hospital admissions in Amsterdam (source:77 KWR research data)

Grafiek van de door het KWR gemeten corona-RNA concentratie in het riool (oranje) en het aantal ziekenhuisopnames ivm een corona-besmetting (grijs) in Amsterdam

Onder de grond versus boven de grond

Door de meetgegevens van het rioolwater met het gemelde aantal ziekenhuis opnames te vergelijken, zien we een correlatie: hoe hoger de concentratie RNA van het virus in het rioolwater, hoe hoger het aantal ziekenhuis opnames. In de grafiek is ook te zien dat een daling in het rioolwater correspondeert met een daling in ziekenhuisopnames.

Rioolwateronderzoek als volgsysteem in de exit strategy

Nu de bevolking weer meer bewegingsvrijheid krijgt, neemt ook de kans op besmetting weer toe. Hoe zorgen we ervoor dat we vroegtijdig een waarschuwing krijgen? Op basis van het onderzoek van Gert Jan Medema overwegen verschillende landen (o.a. Nederland en Engeland) om rioolwater monitoring in te zetten.

  • Ten eerste omdat er aanwijzingen zijn dat we het virus eerder in het rioolwater aan kunnen tonen dan dat patiënten zich ziek melden.
  • Ten tweede omdat niet iedereen die besmet is zich ook daadwerkelijk ziek voelt en zich laat testen.
  • Ten derde omdat er een correlatie lijkt te bestaan tussen de concentratie RNA gemeten in het rioolwater en de besmettingsgraad onder de bevolking.

Inmiddels loopt er een Europees initiatief, vertelt Medema, om rioolwater in honderd steden gecoördineerd te monitoren, en tests te vergelijken.


Bron: NOS.nl

delen