Nieuws

Concentratie coronavirus RNA in riool daalt sneller dan patiëntencurve GGD

Op zoek naar de verklaring van een opvallend verschijnsel

Sinds begin februari doen de microbiologen van KWR rioolwateronderzoek naar het SARS-Coronavirus-2 RNA, samen met de waterschappen en hun onderzoeksinstituut STOWA. We nemen monsters op verschillende rioolwaterzuiveringen in Nederland, bijvoorbeeld grote (Amsterdam-West), voor de hand liggende (Schiphol) en perifere (Terschelling). Begin februari vonden we nog geen sporen, maar bij de volgende meting van 5 maart waren er eerste aanwijzingen. In de monsters van 16 maart werd dat nog duidelijker. Maandag 24 maart zetten we ons onderzoek online.

Vanwege het grote belang van kennisdelen en gelet op de enorme interesse vanuit de wijde (inter)nationale wetenschappelijke gemeenschap, hebben we de experimentele methode 30 maart in “pre-print” gepubliceerd. Sindsdien hebben we vele interviews gegeven in Nederlandse en internationale media. Op 20 mei is ons wetenschappelijk artikel Presence of SARS-Coronavirus-2 RNA in sewage and correlation with reported COVID-19 prevalence in the early stage of the epidemic in the Netherlands gepubliceerd in Environmental Science & technology. Hierin staat transparant en stevig onderbouwd hoe we naar het SARS-Cov-2 RNA zoeken en welke concentraties ervan we in de tijd hebben vastgesteld.

De monsters die KWR uit het rioolwater verzamelt en analyseert, helpen om de verspreiding van het virus onder de gehele bevolking (van een stad) beter te begrijpen en vormen zo een waardevolle aanvulling op de metingen van het aantal geregistreerde COVID-19 patiënten bij de GGD’s. In een groot Europees project gaan we de monsters analyseren van een groot aantal steden in de Europese Unie en die met elkaar vergelijken.

Kan het riool fungeren als ‘early warning’ systeem?

Omdat het ondoenlijk is ieder individu te testen op het coronavirus, is de rioolwatermonitoring het instrument om de ‘toestand’ van hele populaties (een stad, een kleine gemeente) vast te stellen en om bestuurders (het kabinet, een gemeentebestuur) een handvat te bieden op basis waarvan extra voorzorgsmaatregelen kunnen worden genomen, of om op enig moment te besluiten tot een ‘intelligente’ opheffing van de lockdown.
Uit de persconferentie die premier Mark Rutte en minister van volksgezondheid Hugo de Jonge dinsdag 19 mei gaven, bleek dat rioolwateronderzoek onderdeel wordt van het ‘coronadashboard’ dat het kabinet ontwikkelt om de verspreiding van het virus te monitoren. Het riool zou dan kunnen dienen als een ‘early warning’ systeem. Daalt de curve in het riool, dan daalt de besmettingsgraad onder de bevolking die op het riool is aangesloten (een stad of een kleinere gemeente). Gaat de curve onverhoopt weer omhoog, dan stijgt de besmettingsgraad en zijn extra maatregelen nodig.
Een belangrijke vraag bij de inzet van rioolwaterdata in het dashboard is of de curves van het SARS-Cov-2 RNA in rioolwaterzuiveringen correleren met de curves van geregistreerde patiënten. Hoofdonderzoeker van het COVID-19 onderzoeksteam Gertjan Medema vertelt in de onderstaande serie video-opnamen wat hij en zijn collega’s ondertussen hebben ontdekt.

Vragen aan Gertjan Medema

KWR meet sinds februari coronavirus in het rioolwater, wat zien we daar?

Hoe verhouden de door KWR gevonden resultaten zich tot het aantal besmettingen gemeld bij de GGD?

  1. We zagen een mooie correlatie tussen riooldata en meldingen bij de GGD in de fase van groeiende besmetting in de populatie.
  2. In de fase van afnemende besmettingen, zien we dat de concentratie in het riool sneller daalt dan het aantal meldingen. We kunnen dat niet met zekerheid verklaren. Komt dit misschien door het variabele testbeleid? Of omdat patiënten die zich melden met symptomen al enkele dagen ziek zijn en het virus uitscheiden via de ontlasting? Dit vergt nog verder onderzoek.

Welke rol kan rioolwateronderzoek hebben in de exitstrategie?

In het riool meten of het virus afneemt, laag blijft of weer gaat stijgen.

Welke reacties heeft KWR gekregen op het rioolwateronderzoek naar het coronavirus?

Is (riool)water een transmissieroute voor het coronavirus?

Wat gaat KWR verder doen met dit onderzoek?

In het Rijnmondgebied willen we zowel meten in het riool alsook bij de huisartsen peilstations.

Periodieke update

In de komende weken blijven we onze kennis over SARS-Cov-2 RNA geregeld delen met onze samenwerkingspartners en met de samenleving.

Podcast

Vragen?

Heb je vragen over ons onderzoek, lees dan onze veelgestelde vragen pagina.

delen