Gecombineerde effecten van klimaatverandering en stikstofdepositie

Inzicht in gecombineerde effecten

Het is zeer waarschijnlijk dat klimaatverandering een effect heeft op het voorkomen en de kwaliteit van schrale graslanden in de kustduinen en in het binnenland. Daarmee speelt het een belangrijke rol in de realisatie van natuurdoelen. Op welke manier deze ecosystemen zullen reageren op klimaatverandering hangt voor een deel af van de hoogte van de atmosferische stikstofdepositie. In droge ecosystemen zijn stikstof- en waterbeschikbaarheid vaak beide beperkende factoren voor de productiviteit van de begroeiing. Het is daarom van belang om de gecombineerde effecten van klimaatverandering en stikstofdepositie te begrijpen en te kwantificeren. Op basis van deze kennis kunnen beheer en beleid tijdig worden afgestemd op mogelijke effecten in de toekomst. Daarnaast hebben klimaatverandering en stikstofdepositie ook invloed op de verstuivingsdynamiek in duinecosystemen (Aggenbach et al., 2018) en beïnvloeden zij daarmee ook de biodiversiteit.

Schematische weergave van de mogelijke effecten van klimaat en stikstofdepositie op de productiviteit in schrale graslanden. Wales betreft lage en NL hoge stikstofdepositie.

Focus op graslanden in droge duinen en binnenland

Om te voorspellen hoe schrale graslandvegetaties in Nederland reageren op de gecombineerde effecten van klimaatverandering en stikstofdepositie, maken we in dit project gebruik van reeds bestaande gegevens langs een gradiënt met verschillende klimatologische omstandigheden en stikstofdepositieniveaus uit andere Europese landen. Daarvoor wordt samengewerkt met diverse onderzoeksgroepen in Noordwest-Europa.

Voor schrale duingraslanden aan de kust wordt een nieuwe centrale dataset gecompileerd uit verschillende Europese duingebieden. Daarnaast wordt deels gebruik gemaakt van bestaande datasets voor binnenlandse graslanden.

Scenario-analyses voor stikstofaccumulatie in de bodem met het dynamisch bodem-vegetatie model PROBE van de invloed van stikstofdepositie en de terugkoppeling daarvan op biologische stikstoffixatie. LD = gebied met lage stikstofdepositie en NB = gebied met hoge stikstofdepositie.

Kwantitatieve kennis voor beter beheer en beleid

Het project moet kwantitatieve kennis opleveren over de gecombineerde effecten van (trends in) klimaatverandering en stikstofdepositie op schrale graslanden in Nederlandse duingebieden en in het binnenland. Dit inzicht is essentieel voor de ontwikkeling van klimaatadaptieve maatregelen en de beïnvloeding van beleid op het gebied van stikstofdepositie. Daarnaast kan op basis van deze kennis het door KWR ontwikkelde vegetatievoorspellingsmodel ‘PROBE’ verder worden verbeterd om zo scenario’s voor klimaatverandering en stikstofdepositie te kunnen evalueren.

Soortenrijk duingrasland in NW-Wales bij een lage stikstofdepositie.

Meting van productiviteit van in duingrasland in exclosures.