Terugblik op de Smart Energy Systems Conference 2025

De SES-conferentie werd geopend met twee keynotes die meteen de toon zetten. Şiir Kılkış, vicevoorzitter van IPCC’s Werkgroep III en senior onderzoeker bij TÜBİTAK, benadrukte hoe belangrijk stedelijke gebieden zijn in het beperken van klimaatverandering. Haar verhaal raakte me, omdat het precies aansluit bij waar ik zelf aan werk binnen het team Energie en Circulaire Systemen. Net als zij kijk ik vanuit een systeemperspectief naar integrale oplossingen: hoe kunnen we de transitie naar een circulaire economie combineren met een hernieuwbare energievoorziening? Haar boodschap was helder en urgent: alleen met gerichte en geïntegreerde mitigatieacties kunnen we binnen de grenzen van het Klimaatakkoord van Parijs blijven. 

Het verhaal van Asbjørn Haugstrup, Chief External Relations Officer bij Innargi, sprak me ook erg aan. Hij richtte zich op een vaak onderbelicht aspect van de energietransitie: de warmtevraag van gebouwen. In Noord-Europese steden is verwarming verantwoordelijk voor een groot deel van de CO₂-uitstoot. Haugstrup pleitte daarom voor een herwaardering van stadsverwarming binnen het Europese energiebeleid. Hij benadrukte de noodzaak van oplossingen zoals geothermie en grootschalige warmtepompen, nu traditionele restwarmte uit fossiele bronnen steeds minder wordt gebruikt. Dit is een thema die ook aanhaakt bij het werk dat ik doe. Binnen het project ANCHOR kijken we bijvoorbeeld naar hoe je op gebouw– en wijkniveau warmte kunt terugwinnen uit grijs water — een mooi voorbeeld van hoe je met slimme, lokale oplossingen kunt bijdragen aan efficiëntere energiesystemen.  

Gedurende de conferentie kwamen uiteenlopende thema’s aan bod die de breedte van slimme energiesystemen laten zien. Er werd uitgebreid stilgestaan bij de integratie van verschillende energiedragers – elektriciteit, warmte en groene brandstoffen – en de rol van slimme infrastructuur zoals smart grids en energieopslag. Ook de ontwikkeling van 4e generatie warmtenetten (4GDH), die gebruikmaken van lage temperatuur warmte en restwarmte, kreeg veel aandacht. Wat mij opviel, is hoe sterk deze onderwerpen aansluiten bij het onderzoek dat we binnen KWR doen onder het thema Energietransitie.  

Daarnaast werd de elektrificatie van sectoren zoals transport, industrie en gebouwde omgeving besproken, evenals de inzet van Power-to-X technologieën en hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong (RFNBO). Naast technologische innovaties kwamen ook institutionele en organisatorische vraagstukken aan bod: hoe zorgen we voor effectieve samenwerking, beleidsmatige ondersteuning en ruimtelijke planning om deze transitie daadwerkelijk te realiseren? 

De afsluitende key notes gaven een internationale blik op de energietransitie. Philip Christiani, partner bij Copenhagen Infrastructure Partners, presenteerde een strategische visie voor Europa’s energievoorziening, met grootschalige investeringen in hernieuwbare energie en netuitbreiding als speerpunten. Lily Bermel, onderzoeker bij MIT-CEEPR en voormalig beleidsadviseur bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, sloot af met een analyse van de Amerikaanse situatie. Wat mij bijbleef, was Lily’s boodschap dat de energietransitie daar, ondanks politieke verschuivingen, gewoon doorgaat. Volgens haar komt dat doordat er nog steeds breed draagvlak is voor de energietransitie, vooral vanuit de industrie en commerciële partijen die blijven investeren in schone technologieën. 

Analyse van de groene waterstofketen in de praktijk 

Tijdens de conferentie presenteerde ik de resultaten van de levenscyclusanalyse (LCA) van groene waterstof in de transportsector, uitgevoerd binnen het kader van het LIFE NEW HYTS-project. De studie richt zich op het in kaart brengen van de milieu-impact van de lokale groene waterstofketen in Nieuwegein, waarbij het Hysolar-productiestation op het terrein van KWR sinds 2024 operationeel is. Naast het inzichtelijk maken van de huidige milieuimpact, is het minstens zo waardevol om via de LCA te identificeren waar verdere verbeteringen mogelijk zijn. Uit de LCA blijkt dat transport op basis van lokaal geproduceerde groene waterstof een lagere milieu-impact heeft dan transport op fossiele brandstoffen. Verdere optimalisaties in de groene waterstofketen zijn mogelijk door te kiezen voor de meest geschikte duurzame energiebron (zoals wind of zon), de efficiëntie van de elektrolyser te verbeteren, en beschikbare restwarmte slim in te zetten voor lokale warmtevraag.  

De presentatie riep verschillende reacties op en leidde tot interessante gesprekken. Eén van de onderwerpen die veel aandacht kreeg, was de invloed van de gekozen duurzame energiebron — wind of zon — op de totale milieu-impact van groene waterstof. Het werd duidelijk dat dit aspect sterk afhankelijk is van de lokale context. Wat daarbij naar voren kwam, is dat de milieu-impact van lokaal geproduceerde groene waterstof nog niet veel wordt onderzocht. Juist omdat dit onderwerp nog weinig belicht is, biedt het onderzoek waardevolle inzichten voor verdere verduurzaming van de groene waterstofketen. 

Afbeelding 1: Presentatie over de levenscyclusanalyse van de lokale groene waterstofketen in Nieuwegein

Netwerken, reizen en ervaringen onderweg 

De SES-conferentie in Kopenhagen bood mij naast inhoudelijke verdieping ook een mooie kennismaking met de stad. De ontspannen sfeer, het conferentiediner in een omgebouwde metrohal en wandelingen langs plekken als Nyhavn, Kastellet en Tivoli maakten de reis tot een inspirerende ervaring. Dankzij de goede treinverbinding kon ik bovendien op een duurzame manier afreizen. 

Afbeelding 2: Impressiefoto van Kopenhagen tijdens een verkenning door de stad